Dede Korkut hikayeleri bizim en eski kaynaklarımızdandır. İşte o hikâyelerden birinde, Boğac Han hikâyesinde, kız çocuk ile oğlan çocuk ayırımını açıkça görebiliyoruz.
Günlerden bir gün, Bayındır Han Oğuz Beylerine ziyafet vermişti. Misafirleri için at, deve koyun ve koç kestirmişti.
Bir köşeye beyaz bir çadır, bir köşeye kızıl, bir köşeye de kara bir çadır kurdurmuştu. Adamlarına seslenip şöyle dedi:
"Gelen beylerden, oğlu ve kızı olmayanları kara çadıra alın, altlarına da kara postlar serin, ikram olarak da kara koyun yahnisinden verin. Yiyen yesin, yemeyen kalksın gitsin. Oğlu olanı ak çadırda, kızı olanı da kızıl çadırda ağırlayın!"
Görülüyor ki oğlu olan ödüllendiriliyor. Kızı olan da tamamen dışlanmıyor ama oğlan sahibi misafirlere göre ikinci sınıf muamelesi görüyor. Bugün bu tür bir davranış yoktur diyemeyiz. Hala bu ikilem vardır. Yani kız mı makbuldür, oğlan mı makbuldür?
Canım evladın kızı oğlanı mı olurmuş? Sağlıklı olsun da ne olursa olsun. İnsanlar genelde bunu derler. Ama sadece derler. Uygulama farklı, deme farklıdır. Sorarsanız:
Fark etmez. Derler.
Derler ama gene de içten içe, içgüdüsel bir davranışla, yani içlerinden, usul usul ve ses etmeden:
Oğlan olsa daha iyidir. Derler.
Kız olsa daha ey diyen yok mudur? Tabi ki vardır. Onlar da oğlan işlerini bitirip, artık bir de kızımız olsa, diyenlerdir.
Oğlan kız ayrımında köylünün, kentlinin, okumuşun, tahsilsizin birbirinden pek farkı yoktur.
Hala bunu aşmış, insana sadece beyin olarak bakanlar yok mudur? Elbette vardır. Onlara sözümüz yok. Ancak kız mı olsun, oğlan mı arayışında halk hala eskiden beri duyduğu şeylere inanmaya devam eder. Bu ne okul engelleyebilir, ne polis gücü, ne de her gün koşarak ilerleyen bilim engelleyebilir. Tahsilimiz ne olursa olsun duyduklarımıza inanmaya devam ederiz. İnanmasak bile gene de: Acaba? Demekten kendimizi alamayız.
Peki, doğacak bebek nasıl olunca oğlan olur? Nasıl olunca kız olur? İşte asıl soru bu.
Şimdi efendim işin aslı şu, kadın bebeğe hamile iken, şeker, şerbet, bal, lokum yerse o bebek kesin kız olur.
Yahu öyle şey olur mu? Allahın vergisi bu
Öyle deme. Tabi ki Allahın vergisi de Allah sana şeker, şerbet yeme; bal yeme, lokum yeme demez ki
Ne der?
Hiçbir şey demez. Ne yersen ye der.
Ne yiyeceğiz o zaman?
İşte ona da sen karar vereceksin. Bir kere kız istiyorsan evden lokum eksik olmayacak. Onun yanında şekerli şeyler, bal mesela, baklava, tulumba tatlısı sen deyiversene tatlı türü işte. Bunlar kız yapar.
Haydaaaa!
Ne oldu, halay mı başladı?
Ya yiyecekle bebeğin ne alakası var?
Olmaz olur mu? Yiyecekle de var içecekle de var. Hatta havayla da var. Düşünsene bazı sene olan bebeklerin tamamı kız oluyor. Bazı senelerin bebekleri de hep erkek olur niye?
Niye?
Ha işte havasından
İyi ki suyundan değil.
Tabi ki suyundan, bazı çeşmelerin suyu kız, bazısı erkek yapar. Ben bir sene keçileri hep aşağılarda güttüydüm. O sene oğlaklar hep dişi oldu.
Deme yâd.
Dedim bile
Oğlakla bebeğin ne ilgisi var?
Niye yokmuş? Ha oğlak ha bebek, ne fark eder. Bebeğe bakıp da doğacak oğlak şeyinden belli olu demiyorlar mı?
Diyorlar.
Ey
Yani aslı var diyen.
Aslı olmasa kerem yanar mıydı?
Peki, oğlan olması için ne yenecekmiş?
O da basit. Bulgur aşı. Ama domatesli ve sulu olacak. Sonra sıcak yenecek. Bir hamile kadın, domatesli sulu bulgur aşını, ağzı yalayana, sıcaksıca yerse, o bebek kesin erkek olur. O yemeğin yanında da kuru soğan yerse, erkek olmakla da kalmaz sert bir erkek olur.
Kadın bebeğine hamile iken, sıktık kara pakla yerse, doğacak bebek erkek ve kara olur. Acı biber yerse, tüylü ayva yerse bıyıklı olur.
Kız mı oğlan mı olmasında yıl da önemlidir. Eğer yıl yağışlı geçerse bebek kız olur.
Niyeymiş o?
Hala niye diye şuna bak! Niye olur mu kızın gözü yaşlı olur.
Erkeğin gözü kuru mu olur?
Olmaz da
Ey nasıl oluyor o öyle?
Ne bileyim ben öyle diyorlar işte
Daha ne diyorlar?
Sonra yazın mı hamile kaldı güzün mü? Bahar da mı hamile kaldı, kışta mı?
Bu da önemli.
Bahar hamilesi genelde kız doğurur. Güz hamilesi oğlan doğurur derler.
Kim der?
İnsanlar diyor işte, ben uydurmuyorum ya Allahallah. Laf etme dersen de laf etmem. Sen sordun bana üç kızdan sonra oğlanı nasıl buldun diye.
Sordum da ben bu kadar zor olduğunu bilmiyordum. Hangi birini aklımda tutacağım ben şimdi bunun?
Ne akılda tutması be? Sen oğlan istemiyor musun?
İstiyorum.
İki hak bulgur al. Her gün bulgur aşı pişirsin karın. Ama sulu ve domatesli olacak haa! Hem de sıcak yenecek.
Kadın milleti her gün bulgur aşı pişirmez ki. Dönüverir yaprak dolmasına.
Sakın ha o yaprak dolması yok mu, direk kız yapıyor bebeği. Sakın yedirme. Vay kısırdı, iç ti, sarımsaklıydı neyi derse lafını bile ettirme. Yoksa oğlanı rüyanda görürsün.
Niye kısır bulgurdan olmuyor mu?
Oluyor ama adı niye öyle onun? Adı üstünde kısır, neye kısır? Oğlana kısır
Ey biz dokuz ay on gün bulgur aşı mı yiyeceğiz?
Yok, canım olur mu öyle şey. Ne yerseniz yiyin ama haftada en az beş gün bulgur aşı yemelisiniz ki oğlan olsun.
O yemeye ki hak bulgur yeter mi?
Sen darıl da dört teneke al. Oğlan babası olmak var işin ucunda. Değmez mi?
Yâd garantili olacağını bilsem kırk teneke bile alırım da
Da sı ne?
Tamam, o zaman, aldım gitti.
Al çokça al bulunsun evde. Bakarsın bir oğlan daha olsa derssiniz.
Yok, be bir tane de oğlumuz olsa tamamdır.
İyi iste yap bunları olsun.
Bitti mi? Bu kadar mı?
Bitmedi. Kolay mı oğlan babası olmak, bazı şeylere de dikkat edeceksin.
Ne gibi?
Bu kadın milleti hamile iken pek bir cambaz olur. Aşerdim maşerdim der. Erkeği kandırır. Sakın ola ki yüz verme. Şunu canım çekti, bunu canım çekti der. İstediği hiçbir şeyi alma. Eğer her dediğini yedirirsen, anında kıza döndürür oğlanı, bütün emeğin boşa gider.
Hiçbir dediğini almayayım mı?
Alma.
Yesin bulgur aşını otursun, diyorsun.
Evet, aynen öyle diyorum. Yesin bulgur aşını otursun.
Tekke türbe gibi yerleri de diyorlar ama
Tabi onları da denemekte yarar var. Aha caminin oradaki kurumuş karaağacı bilirsin.
Biliyorum.
İşte onun dibinde hanımın bir tavuk kessin. Ak tavuk keserse oğlan, karatavuk keserse kız olur.
Kızın tavuğu niye karatavuk?
Ne bileyim ben, ayarlayan öyle ayarlamış. Faydası oluyor diyorlar.
Olur, mu gerçekten?
Hım, Olmaz olur mu? Hiç şaşmaz. Tamam, yedi köy öteden gelip dolanıyorlar o ağacı görmedin mi hiç. Tavuğu kesip kanını ağaca sürdükten sonra hamile kadın ağacın etrafında on sekiz tur atacak. Unutma tam yedi tur.
On dokuz atsa
Olmaz, yanlış bir şey olur. On sekiz iyidir. Denenmiş sayıdır on sekiz.
O zaman oranın işi kolay. Bir tavukla hallolacaksa tamam o iş.
Tamam deyip de bulguru bırakıp dolmaya, sarmaya, sarımsaklıya sarılırsanız ben karışmam ona göre
Yok, canım o bırakılır mı? O elde bir, ağacın etrafında da on sekiz tur, işlem tamamdır.
Evet, aynen öyle, hadi kolay gelsin.
Nasıl yani?
Kolay gelsin işte, nasılı var mı bunun.
--------------------------------------------
5888-Recep Soruklu - Uza. Ede. Öğret.